Len zwyczajny jest jedną z najstarszych roślin uprawianych od początku cywilizacji, dostarczających włókien i oleju tłoczonego z nasion. Jest rośliną jednoroczną o wysokiej, delikatnej łodydze z pięknymi niebieskimi kwiatami. Wykorzystanie lecznice nasion lnu znane było już w VI wieku przed naszą erą, przez medyków greckich i rzymskich w zapaleniach błon śluzowych, biegunkach czy bólach podbrzusza.
Dzisiaj zainteresowanie tym surowcem zwiększa się, szczególnie olejem lnianym, ze względu na korzyści zdrowotne wynikające z zawartości niektórych jego biologicznie aktywnych związków o działaniu prozdrowotnym. Z punktu żywieniowego wymienić należy przede wszystkim kwasy tłuszczowe omega-3, białka, błonnik pokarmowy, lignany, witaminy (C, E, B1, B2, B3, B5, B6 oraz kwas foliowy) i składniki mineralne (Ca, Mg, P, Cu, P, Zn).
Nasiona lnu, zwane zwyczajowo siemieniem lnianym ( Semen lini), zawierają około 40 % tłuszczu, 30% błonnika (20%-40% frakcji rozpuszczalnej) i 20% białka. Są one jednym z najbogatszych źródeł kwasu α-linolenowego (C18:3) wśród wszystkich roślin oleistych, który jest ich głównym przedstawicielem, będący w organizmie prekursorem ważnych kwasów nienasyconych: EPA i DHA. Oba te kwasy z grupy omega -3 są niezbędnymi dla właściwego funkcjonowania organizmu i muszą zostać dostarczone z pożywieniem. Dla osób spożywających niewielkie ilości tłustych ryb, niezastąpionym źródłem okaże się suplementacja olejem lnianym.
Siemię lniane to składnik pokarmowy wykazujący aktywność przeciwnowotworową, poprzez obecność lignanów posiadających właściwości antyutleniające, redukujące reakcje wolnorodnikowe oraz wykazujące właściwości antyoksydacyjne i fitoestrogenowe. Zmniejszają one objawy naczynioruchowe występujące u kobiet w okresie menopauzalnym w porównaniu z grupą kontrolną i chronią przed osteoporozą.
Ponadto składniki zawarte w nasionach lnu redukują stężenie triacylogliceroli w osoczu krwi, normalizują ciśnienie krwi, działają przeciwzakrzepowo, hamują rozwój choroby niedokrwiennej serca, działają korzystnie i wspomagająco w leczeniu i przebiegu cukrzycy oraz poprawiają stan skóry.
Błonnik obecny w nasionach lnu, absorbuję wodę dzięki czemu spożywany z pokarmami zwiększa swoją objętość w żołądku, dając szybsze uczucie sytości. Wpływa na zahamowanie apetytu, stopuje chęć podjadania, reguluje perystaltykę jelit oraz wspomaga leczenie i jest stosowany w profilaktyce otyłości.
Przytoczone powyżej właściwości lnu zachęcają do stosowania jego wyrobów bogatych w omega -3, ponieważ bardzo korzystnie wpływają na organizm człowieka. Siemię lniane może być stosowane w profilaktyce, a także leczeniu wspomagającym wielu schorzeń. Spożywane przez ludzi od pokoleń ponownie cieszy się dużym zainteresowaniem. Jest powszechnie uznane za tani i łatwy przepis na zdrowie i dobre samopoczucie.
1. Wawryka J., Teodorczyk A., Zdrojewicz Z.: Zastosowanie lecznicze siemienia lnianego. Borgis – Medycyna Rodzinna, 2017, 1: 41-47.
2. Popis E., Ratusz K., Przybysz M., Krygier K., Sakowska A., Konarska M.: Światowa oraz polska produkcja lnu oleistego i oleju lnianego. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Problemy Rolnictwa Światowego, 2015, tom 15(XXX), 2: 106–116
3. Silska G.: Polska Kolekcja Lnu – Źródłem nasion o terapeutycznym działaniu. Zagadnienia doradztwa rolniczego, 2016 , 4 :73-74.